کودهای زیستی تا چند دهه پیش تقریباً ناشناس بودند. اما استفاده از آن ها به عنوان اصلاح کننده زمین های کشاورزی در 10 سال گذشته به سرعت رشد کرده است. اصطلاح “محرک زیستی” به هر گونه مواد و ریزموجودات طبیعی با اثر تحریک کنندگی رشد گیاه اشاره دارد. کودهای زیستی می توانند عملکرد، حاصلخیزی خاک، کارایی مصرف مواد مغذی و تحمل گیاه را در برابر عوامل تنش زای محیطی مختلف افزایش دهند. مزیت های بیان شده تا حد زیادی دلیل افزایش مصرف این ترکیبات را توضیح می دهد، اما این همه ماجرا نیست. علل عمده شامل تغییر مقررات کشاورزی، نوآوری های تکنولوژیکی، و تلاش های جهانی برای بهبود پایداری سیستم های غذایی است. بررسی این موضوع که چرا استفاده از کودهای زیستی در دهه اخیر رو به رشد است و آیا این روند ادامه دار خواهد بود، در زمینه کشاوری بسیار حائز اهمیت است. با بررسی چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی فناوری ترکیبات زیستی، پتانسیل آینده محرک‌های زیستی مورد بحث خواهد بود.
تغییر مقررات استفاده از کودهای زیستی را تشویق می کند
هرچه که پایه تحقیقات درباره محرک های زیستی قوی تر می شود، مقررات حاکم در دنیا درمورد استفاده از آنها نیز تکامل می یابد. نکته قابل توجه این است که، اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا هر دو تغییراتی در چارچوب های کشاورزی خود در راستا استفاده از کودهای زیستی ایجاد کردهاند. در سال 2022 اتحادیه اروپا برنامه ای را تحت عنوان مقررات کوددهی محصولات (The Fertilizing Products Regulation) تصویب کرد. این برنامه شامل ترکیب های زیستی است که تعریف و نام رسمی محصولات محرک زیستی را ارائه می‌کند. همچنین به شرکت‌ها اجازه می‌دهد به بازار مشترک همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در زمینه کودهای زیستی دسترسی داشته باشند.
در ایالات متحده، در سال 2018، محرک‌های زیستی در قانونی تحت عنوان لایحه مزرعه (The Farm Bill) قرار گرفتند. در این لایحه، محصولات زیستی اینگونه تعریف شدند: «ماده یا ریزموجوداتی که وقتی روی دانه‌ها، گیاهان یا ریزوسفر اعمال می‌شود، فرآیندهای طبیعی را تحریک می‌کنند تا جذب مواد مغذی و تحمل به تنش ها، کیفیت و عملکرد محصول را افزایش دهند».
در هر دو مورد، گنجاندن محرک های زیستی در قانون گذاری قابل توجه است. این نشان می‌دهد که سیاست در حال رسیدن به علم است. وجود محیط‌های نظارتی رسمی برای محصولات‌های زیستی، سیستم‌های تایید و برچسب‌گذاری ثابت، آگاهی بیشتری از مزایای بالقوه آنها به کشاورزان ارائه می دهد. ضمن اینکه دسترسی راحت و اعتماد تولید کنندگان حوزه کشاورزی را تضمین می کند.
استفاده از کودهای زیستی برای دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار
پیشرفت‌های اخیر در زمینه ترکیب های زیستی طبیعی، دلیل مهمی برای حرکت جهان به سمت کشاورزی پایدار است. کودهای شیمیایی و آفتکش ها از علت های اصلی تغییرات آب و هوایی، از بین رفتن تنوع زیستی و تخریب خاک هستند. برای کاهش این امر، کشورهای سراسر جهان برنامه هایی برای کاهش مصرف کودهای سنتی و آفتکش ها تصویب کرده اند. به عنوان مثال، اتحادیه اروپا با تصویب برنامه ای؛ کاهش 20 درصدی استفاده از کودهای شیمیایی و 50 درصدی استفاده از آفتکش ها را در سراسر کشورهای عضو اتحادیه تا سال 2030 را خواستار شده است. اهداف مشابهی نیز در ایالات متحده در حال انجام است. اما این کاهش صرفاً به خودی خود اتفاق نمی افتد. همراهی کشاورزان و تولید کنندگان صنعت کشاورزی به پر کردن این شکاف کمک شایانی خواهد کرد.
کودهای زیستی در مزرعه
از طریق ترکیبی از مقررات زیست محیطی که در بالا توضیح داده شد، انتظار می‌رود که بازار کودهای زیستی در دهه آینده رشد بیشتری داشته باشد. اما این تنها در صورتی اتفاق می‌افتد که تولیدکنندگان مزایای کودهای طبیعی را در مزرعه تجربه کنند. آنها باید ببینند که محرک‌های زیستی باعث بهبود کیفیت محصول، عملکرد، پایداری مزرعه و در نهایت بهره وری اقتصادی می‌شوند. پرورش دهندگان پیشرو اغلب اولین کسانی بوده اند که این مزایا را تجربه کرده اند و همچنان در خط مقدم استفاده از ترکیب های زیستی قرار دارند. این کشاورزان اغلب برای بهبود عملکرد محصول خود استفاده از ترکیبات با منشاء طبیعی را آزمایش می کنند. زیرا تغییرات کوچک در عملکرد و صفات کیفی محصول (رنگ، طعم و عطر) می تواند سود زیادی را به آنها عرضه کند.
ترکیبات زیستی در محصولات زراعی
در حالی که کودهای زیستی در بین تولیدکنندگان محصولات خاص مانند گوجه‌فرنگی، انگور و توت فرنگی جایگاه خاصی پیدا کرده اند، استفاده از آنها در بین محصولات زراعی بسیار کم است. به عنوان مثال، یک نظرسنجی در سال 2019 نشان داد که تقریبا 80٪ از تولیدکنندگان گوجه فرنگی در اسپانیا از محرک های زیستی استفاده می کنند، در حالی که نرخ استفاده برای گندم و جو حدود 10٪ است. محصولات زراعی مانند گندم، جو، ذرت و سویا برای برآوردن نیازهای غذایی جمعیت رو به رشد حیاتی هستند. آنها همچنین توسط تنش های غیرزیستی و زیستی تهدید می شوند. برای کاهش موفقیت آمیز کودهای سنتی و آفتکش ها در محصولات زراعی، محرک های زیستی نقش اساسی ایفا می کنند. این برنامه برای اجرایی شدن در سطح مزرعه، با همکاری تولید کنندگان ترکیبات زیست فناور و کشاورزان میسر خواهد شد.
